subject จะมีเพียงแค่หนึ่งเดียว

ในการถ่ายภาพแต่ละครั้ง...อย่างน้อยที่สุดในภาพที่เราถ่ายๆมานั้น ควรจะต้องมี subject ครับ โดยปรกติแล้ว subject จะมีเพียงแค่หนึ่งเดียว อาจจะเรียกว่าดารานำก็ได้ จะเป็นอะไรนั้นก็ย่อมที่จะขึ้นอยู่กับผู้ถ่าย แต่ว่ามันจะต้องเห็นได้ชัดเจนโดยที่ผู้ถ่ายไม่ต้องบอกว่าถ่ายรูปอะไรหรือถ่ายรูปใคร สิ่ง อื่นๆที่อยู่รายรอบในภาพ ก็จะต้องมีความหมายหรือมีความสำคัญอยู่บ้างในฐานะตัวประกอบที่พอจะบอกเรื่อง ราวได้บ้าง แต่ก็จะไม่มากไปกว่าการเป็นส่วนประกอบของภาพ ในบางครั้งเรา สามารถที่จะนำสิ่งที่สองเข้ามาเป็น subject รอง เพื่อประกอบให้ภาพดูสมบูรณ์ขึ้นได้ โดยให้เป็นดาราสมทบ ซึ่งจะต้องไม่เด่นไปกว่า subject หลัก

แล้ว subject ที่พูดถึงนี้ มันคืออะไรกันล่ะ ...
ใน ภาษาของวงการถ่ายภาพ Subject มีความหมายถึง บุคคล หรือสิ่งของต่างๆที่จะใช้เป็นองค์ประกอบศิลป์หลัก หรือที่เรียกว่าจุดเด่น หรือจุดน่าสนใจของภาพ และในการถ่ายภาพ

ตามหลักของการถ่ายภาพทั่ว ไป ทุกภาพจะต้องมี subject ครับ เพื่อที่จะได้รู้ว่าเราจะทำการถ่ายภาพอะไร ได้ถ่ายภาพอะไรมา หรือว่าภาพนั้นมีอะไรเป็นตัวเอก แต่เท่าที่ได้เห็นภาพจำนวนมากมาย มักจะขาดในสิ่งนี้ ไม่ว่าจะเป็นภาพของวิว  ทิวทัศน์ ภาพสถานที่ ภาพสิ่งของ หรือแม้กระทั่งภาพของผู้คน ผู้ชมภาพส่วนใหญ่ไม่สามารถที่จะบอกได้ทันทีว่ากำลังดูภาพที่มีอะไรเป็นตัว เอกของภาพอยู่ เพราะมันมีมากมายจนบอกไม่ได้ หรือว่ามันเวิ้งว้างจนไม่บอกไม่ถูกว่าผู้ถ่ายต้องการที่จะแสดงให้เห็นอะไร

ที นี้เราพอรู้แล้วว่า subject คือสิ่งที่เป็นตัวหลัก หรือตัวเอกในการถ่ายภาพในแต่ละครั้ง หรือตัวเอกในภาพถ่ายที่เราดูอยู่ มันจะต้องเป็นสิ่งที่ผู้ดูทั่วไปเห็นแล้วสามารถบอกได้ทันทีว่านั่นคือสิ่ง ผู้ถ่ายต้องการแสดงให้เห็น หรือว่าอยากจะโชว์อะไร ถึงแม้บางครั้งจะมีถึง 2 สิ่งที่อยากจะโชว์ในภาพเดียวกันก็ตาม โดยการให้สิ่งหนึ่งเป็น subject ตัวหลัก และอีกสิ่งเป็น subject หนุนโดยที่ตัว subject หลัก จะต้องเด่นกว่า subject หนุน อย่างชัดเจน แต่ subject ตัวหนุน ก็ยังมีความสำคัญอยู่ แต่จะไม่แข่งกับตัวเอก

ยกตัวอย่างอย่าง ง่ายๆที่เป็นภาพที่ทุกคนอาจจะมี แต่ผมไม่มี...เช่น ในการถ่ายภาพบุคคลหมู่ ในการรับปริญญาฯ ที่ด้านหน้าของตึกรัฐสภา ซึ่งแม้จะบอกไม่ได้ว่าถ่ายใครเป็นหลัก แต่ก็เป็นที่ชัดเจนว่าจะเป็นการถ่ายภาพคนหนึ่งกลุ่มเป็นหลัก โดยมีตึกรัฐสภาเป็นฉากหลัง จะให้เห็นเต็มตัวตึก หรือส่วนหนึ่งก็แล้วแต่...ความสำคัญและความคมชัดจะต้องอยู่ที่หมู่คนในกลุ่ม ไม่ใช่ที่ตึก ซึ่งเมื่อเห็นภาพแล้วทุกคนจะรู้ทันทีว่า subject หลักคือการถ่ายภาพหมู่ ส่วนตึกรัฐสภาที่เห็นข้างหลัง เป็นฉากหลัง หรือพระรอง มันจะต้องไม่ดึงความสนใจของผู้ชมไปที่นั่น แต่ยังมีความสำคัญและชัดพอที่จะรู้ได้ว่าเป็นสถานที่ใด

ใน ทางตรงข้าม หากตึกรัฐสภาที่เป็นฉากหลังดูมีความคม เด่น และชัดเจน เท่าๆกับกลุ่มคน หรือมากกว่า ความสำคัญของหมู่คนจะลดน้อยลงไป ตัวตึกรัฐสภาก็จะกลายเป็น subject หลักไปทันที และคนจะกลายไปเป็น subject รอง เพื่อใช้เป็น scale เปรียบเทียบสัดส่วนหรือเปรียบเทียบขนาดของตึก แต่ในขณะเดียวกันถ้า ตึกรัฐสภาดูชัด แต่ไม่เด่นพอ เพราะมีกลุ่มคนจำนวนหนึ่งที่มีความชัดเท่ากันกับตึกรัฐสภามายืนบังอยู่ด้าน หน้า อย่างนี้ก็คงจะเรียกว่าถ่ายภาพคนโดยมีรัฐสภาเป็นฉากหลัง หรือถ่ายภาพรัฐสภาโดยมีคนเป็นฉากหน้าก็คงจะไม่ได้แล้ว เพราะนอกจากความชัดของ subjects ทั้งสองที่เท่ากันแล้ว มันไม่มีอะไรที่ชัดเจนซักอย่างที่จะบอกว่าอะไรคือ subject หลัก ถึงแม้ผู้คนส่วนใหญ่ที่เห็นภาพจะเข้าใจว่าเป็นการถ่ายภาพหมู่ของผู้ที่ได้ รับปริญญาฯเพราะมันเป็นภาพที่ชินตาแต่สำหรับผู้ที่ไม่เคยเห็นหรือคุ้น เคย ผมว่ามันไม่ชัดเจนพอที่จะตัดสินใจได้ ต้องแยกจากกันให้ได้ครับว่าต้องการให้อะไรเด่น เป็น subject หลัก อะไร เป็น subject ประกอบ......แต่ทุกอย่างก็ย่อมจะต้องมีข้อยกเว้นครับ ไว้พูดกันในช่วงหลังๆ

ในที่นี้ ห้องนี้ ตรงนี้ เราจะพูดถึงสิ่งที่จะช่วยทำให้ทุกคนเข้าใจในเรื่องของการถ่ายภาพให้ดีขึ้น ช่วยแนะแนวให้การถ่ายภาพของทุกคนดีขึ้น ด้วยการให้หลักของการใช้มุมมอง และการใช้ composition ... ให้รู้จักประเภทของแสงที่จะใช้ และสิ่งอื่นๆที่จะเกี่ยวข้องกับการสร้างให้ภาพดูดีขึ้น พร้อมทั้งแนะนำในการเตรียมตัวให้พร้อมในการที่จะออกไปถ่ายภาพในแต่ละ ครั้ง-วันเดียว หรือออกทริปยาว และหากเราสละเวลาเพียงนิดหน่อย คิดถึงสิ่งที่จะถ่าย หรือมีความพร้อมในการเตรียมตัว ไม่ขาดโน่นขาดนี่ ก็จะทำให้เราได้ภาพที่ดีกว่าการออกไปถ่ายโดยไม่คิดอะไรเลย อย่างเห็นได้ชัด

เรา จะไปกันช้าๆนะครับ ไม่ต้องรีบเร่ง แล้วค่อยๆบวกสิ่งที่เริ่มเรียนรู้เข้าไปทีละนิดๆ ดีกว่าการที่นำเอาความรู้หลายๆอย่างราดรดลงมาทีเดียว ซึ่งมันจะเร็วและจะไหลล้นหายไปได้ง่ายๆแทนที่จะค่อยๆซึมซับเข้าไป...สำหรับ ผู้ที่รู้แล้ว...ผ่านไปเลยครับ เพราะห้องนี้คือ Beginner Black and White ครับ

ในครั้งแรกนี้ ยังไม่มีการบ้านครับ อยากจะทำความคุ้นเคยกันก่อน ดังนั้นใครที่ยังไม่เข้าใจ ยังสับสนอยู่ในเรื่องของ subject ส่งภาพขึ้นมาถามได้ครับ ตั้งคำถามมาให้ชัดเจน เพื่อความชัดเจนในการตอบ ส่งขึ้นมาได้ตั้งแต่วันนี้ จนถึงวันที่ 10... ไม่เกินสามภาพ นะครับ ตามกติกา...มิฉนั้นจะถูกลบนะ ผมและ staff ที่ดูแลห้องนี้อยู่ หรืออาจจะมีสมทบจาก staff ผู้อื่น ช่วยเข้ามาช่วยอธิบาย ให้ความกระจ่าง

เรากล้ารับประกันได้ว่า... เราไม่สามารถทำให้ใครถ่ายภาพเก่งได้ ... แต่เราสามารถช่วยให้ทุกคนถ่ายภาพดีขึ้นได้

สามภาพที่ให้มาเป็นตัวอย่างก็จะเป็นตัวอย่างง่ายๆ
ภาพ แรก สุ่มไก่ นั้นเป็นภาพที่มี subject เดียว แม้จะมีประตูเหล็กเป็น background แต่ก็ไม่เป็นที่สังเกตที่ชัดเจนเท่าไรนัก เป็นอย่างอื่นหรือไม่มีก็ไม่สำคัญ
ภาพที่สอง เรือสัมปั้น ภาพนี้มีสอง subjects คือ เรือกับเสาสะพาน ภาพนี้ หากไม่มีเสาก็ได้ แต่ก็จะดูขาดๆไปบ้าง เสาไม่ได้แย่งอะไรไปจากเรือเลย แต่กลับทำให้เรือเด่นขึ้นโดยเป็นฉากหน้าทำให้มีมิติมากขึ้น
ภาพที่สาม กิ่งไม้ ภาพนี้ก็มีสอง subjects คือกิ่งไม้ กับน้ำตกที่เป็นฉากหลังซึ่งมีบทบาทที่เด่นพอๆกันใน ความรู้สึกของผม น้ำตกเล่นเป็นตัวรองได้ดีมาก ทำให้กิ่งไม้เด่นขึ้นมามาก หากว่าเป็นช่วงที่ไม่มีน้ำ มีแต่โขดหิน กิ่งไม้ ในภาพนี้ก็จะจมไปกับฉากหลังแน่นอน และแน่นอนที่สุด ตัวช่วยที่ดีอีกตัวในภาพนี้ก็คือแสง